عطاری خراسانی

معرب تباشیر است؛ چیزی است شبیه به گره‌هایی که از جوف نوعی از نی به هم رسد و از نی قوی‌تر و از بانس(خیزران) گل آن باریک‌تر و نازک‌تر و گره‌های آن دور دور به تفاوت دو دست می‌شود، نی آن خود بخود شکافته و یا مردم شکافته بر آورده باشند شبیه به قدر گره نی و استخوان نرمی است و چون در آب اندازند سخت‌تر گردد و بعد خشک شدن سفید صاف و بعضی از آن شفاف باشد.

خواص آن:

شادی بخش و مقوی دل و معده و کبد گرم و مسکن التهاب و عطش و قاطع قی و استفراغ صفراوی و اسهال خونی و گرم و حل کننده و خشک کننده رطوبت های سرد سست کننده معده است. در معالجات اورام گرم چشم و خفقان و غشی و تقویت اعضاء ضعیف بدن و تب های تند و گرم و عطش مفرط و از بین بردن جوش ها و کورک و زخم های دهان به خصوص در اطفال به صورت شربت یا گرد آن مورد استعمال بوده است. استفاده از گرد آن به تنهایی یا با اندکی برگ گل سرخ و نبات سفید همراه است. گرد آن برای استحکام دندان و سوختگی با آتش مؤثر و در ترکیب با سکنجبین برای رفع ناراحتی های روانی و دلتنگی مفید و انفیه آن با روغن بنفشه برای تقویت بینایی مجرب است. مداومت آن مضر باء و مصلح آن عسل و مصطکی است و گویند برای ریه مضر است که مصلح آن صبر یا عناب است ولی در سرد مزاجان مصلح آن با زعفران تعدیل می شود.

شیخ‌الرئیس گفته سوخته ساقه‌های چوب خیزران است؛ گویند در هنگام وزیدن بادهای سخت ساقه‌های خیزران از اثر بهم بسودن می‌سوزند و طباشیر خاکستر این سوختن است.
افعال و خواص دیگر آن: مفرح و مقوی دل گرم و سرد و معده و جگر حار و مسکن التهاب و عطش و قاطع استفراغ صفراوی و اسهال دموی و حار و محلل و خشک کننده رطوبات بارده مرخیه معده و جهت اورام حاره چشم و خفقان و غشی و تقویت اعضای ضعیفه از حرارت و نگاه داشتن حاره حاده و عطش مفرط و خلفه حار با آب سرد و جهت بثورو زخم ها خصوص بثور و قلاع دهان اطفال شرباً و ذروراً به تنهایی و یا با اندک برگ گل سرخ و نبات سفید و ذرور آن جهت استحکام دندان و سوختگی آتش و با سکنجبین جهت رفع توحش و غم و اندوه و التهاب مفید و سعوط آن با روغن بنفشه جهت تقویت باصره مجرب.تباشیر محرک نیروی جنسی اشخاص گرم مزاج است .

عوارض :

خوردن زياد آن براي ريه مضر است.